GAZ ANALİZÖR ve DEDEKTÖR KALİBRASYONU
Analizör/Dedektör Nasıl Kalibre Edilir?
Birçok analitik enstrümantasyon sisteminde, analizör mutlak bir ölçüm sağlamaz. Aksine, kalibrasyon sisteminin kurulumu sırasında oluşturulan ayarlara dayalı göreceli bir yanıt sağlar. Bu, önemli hatalara maruz kalabilen kritik bir süreçtir. Bir analizörü kalibre etmek için, içeriği bilinen ve mümkünse izlenebilir olan kalibrasyon gazı analizörden geçirilerek konsantrasyon ölçümleri yapılır. Bu ölçümler kalibrasyon gazındaki bilinen miktarlarla tutarlı değilse, analizör buna göre ayarlanır. Daha sonra, numuneler analiz edildiğinde, analizörün okumasının doğruluğu, kalibrasyon işleminin doğruluğuna bağlı olacaktır.
Bir analiz cihazını etkili bir şekilde kalibre etmek için operatör teorik olarak kalibrasyonun ne olduğunu, neyi düzeltebileceğini ve neyi yapamayacağını anlamalıdır. Ayrıca analizörü etkileyen çevresel ve operasyonel faktörleri bilmelidir.
Unutulmamalıdır ki kalibre edilmemiş bir cihaz gibi yanlış kalibre edilmiş bir cihaz da gerçekten uzak; hatalı sonuçlar verir. Sağlıklı çalışan bir analizöre değeri bilinen kalibrasyon gazı uygulandığında tekrarlanabilir sonuçlar vermelidir. Aksi durumda analizör arızalıdır veya numune sisteme sabit koşullarda verilmiyor demektir. Bu durumda belirsizlik artacağı gibi sonuçların güvenirliği de şüpheli bir hal alır.
Analizör tutarlı sonuçlar veriyor ancak sonuçlar, kalibrasyon gazının bilinen bileşimi ile aynı değilse, analizörün ayarının yanlış olduğu/bozulduğu söylenebilir. Bu durum, sonuçlar cihaz üzerinden düzeltilmelidir. Buna “ayarlama” adı verilir.
Bununla birlikte, analizörün kalibrasyon gazları ile test edildiğinde kesin ve doğru olduğu bulunsa bile, numune analiz edilirken yanlış sonuçlar vermesi yine de mümkündür. Örneğin, propan moleküllerini saymak için tasarlanmış bir proses analizör sisteminde propilen molekülleri ortaya çıkabilir. İkisi arasında bir ayrım yapacak şekilde yapılandırılmadığı için analizörün bunları propan olarak sayması mümkündür. Bu nedenle kalibrasyon gazı seçimi proses şartlarına uygun olacak ve bu gibi problemleri meydana getirmeyecek şekilde olmalıdır.
Gaz Analizörlerinde Çevresel Değişikliklerin Kontrolü
Gaz analizörleri esasen molekül sayaçlarıdır. Kalibre edilirken, bilinen bir gaz konsantrasyonu verilir ve doğru sayıldığından emin olmak için analizörün çıktısı kontrol edilir. Fakat atmosferik basınç ve ortam sıcaklığı, işlem eğer sürekli kontrollü bir ortamda yapılmıyor ise, sabit değildir. Bu durumda belirli bir hacimdeki molekül sayısı, atmosfer basıncında ve ortam sıcaklığında meydana gelecek değişikliğe göre değişecek ve sonuç olarak, analizörün okuduğu değer değişecektir.
Kalibrasyon işleminin etkili olabilmesi için, numune alma sistemindeki kalibrasyon ve numunelerin analizi sırasında mutlak basıncın ve ortam sıcaklığının aynı olması; değil ise değişikliğin dikkate alınması gerekir. Bazı analizörler, özellikle kızılötesi ve ultraviyole, atmosfer basıncının ve ortam sıcaklığının okumayı etkilemesine izin verir, ancak daha sonra bunu elektronik olarak düzeltir. Ancak, birçok gaz kromatograf cihazı dahil olmak üzere birçok analizör, bu dalgalanmaları düzeltmez. Bu, hesaplamalar sırasında dikkate alınması gereken bir durumdur.
Doğrulama ve Kalibrasyon
Kalibrasyon için en iyi yöntem, istatistiksel yorumlama ile birlikte otomatik bir düzenli doğrulama sistemi kullanan bir yöntemdir. Doğrulama, analizörün hedefte olup olmadığını belirlemek için düzenli zaman aralıklarında kontrol edilmesi sürecidir. Ayarlama yapılmaması dışında kalibrasyonla aynı süreçtir.
Sonuç
Kalibrasyon önemli bir süreçtir ve analitik sistemlerde mutlak bir gerekliliktir, ancak bu sürecin düzgün bir şekilde gerçekleştirilmesi için özen gösterilmelidir. Operatör, kalibrasyon gazının sisteme en iyi şekilde nasıl sokulacağını ve gaz analizörlerinde atmosferik dalgalanmaların nasıl kontrol edileceğini anlamalıdır. Ayrıca, operatör kalibrasyonun sınırlamalarını - hangi sorunları ele alabileceğini ve hangi sorunları çözemeyeceğini - ve tek kalibrasyonlara dayalı olarak analiz cihazında ne sıklıkta yapılan ayarlamaların hataya yol açtığını anlamalıdır. Proses analizörü otomatikleştirilmiş bir sistemle düzenli olarak doğrulanırsa ve istatistiksel bir analiz bunu doğruladığında uygun şekilde kalibre edilirse, kalibrasyon olması gerektiği gibi çalışacak ve analizörün doğru ölçümler sağlamasını sağlamada önemli bir hizmet sağlayacaktır.
Elite Gaz Teknolojileri Kalite Kontrol Laboratuvarı 2016 Mart Ayı itibariyle TS EN ISO/IEC 17025 sertifikalı akredite kalibrasyon laboratuvarı olarak TÜRKAK tarafından onaylanmıştır. Kapsam içi veya kapsam dışı tüm gaz analizörleri için, akredite laboratuvarımızda, kontrollü atmosferik ortamda ihtiyaca göre belirlenecek parametrelerde kalibrasyon/doğrulama hizmeti verilmektedir. Cihazları, aşağıdaki parametrelerde ürettiğimiz izlenebilir akredite gazlarımız ile TS EN ISO/IEC 17025 standardına göre akredite olarak kalibrasyonları yapılarak sertifikalandırabilmektedir.
• Azotoksit (NO)
• Karbonmonoksit (CO)
• Kükürtdioksit (SO2)
• Oksijen (O2)
• Propan (C3H8) (N2 veya hava içerisinde)
• Karbondioksit (CO2)
Kalibrasyon hizmetinde kullandığımız gazlarımızı TS EN ISO/IEC 17025 kapsamında hazırlamakta ve izlenebilirliğini sağlayarak sertifikalandırmaktayız.
Detaylı bilgi için akreditasyon kapsamımızı inceleyiniz.
Kapsam dışı kalibrasyon hizmetlerimiz için bilgi isteyiniz.
Gaz analizörleri esasen molekül sayaçlarıdır. Kalibre edilirken, bilinen bir gaz konsantrasyonu verilir ve doğru sayıldığından emin olmak için analizörün çıktısı kontrol edilir. Fakat atmosferik basınç ve ortam sıcaklığı, işlem eğer sürekli kontrollü bir ortamda yapılmıyor ise, sabit değildir. Bu durumda belirli bir hacimdeki molekül sayısı, atmosfer basıncında ve ortam sıcaklığında meydana gelecek değişikliğe göre değişecek ve sonuç olarak, analizörün okuduğu değer değişecektir.
Kalibrasyon işleminin etkili olabilmesi için, numune alma sistemindeki kalibrasyon ve numunelerin analizi sırasında mutlak basıncın ve ortam sıcaklığının aynı olması; değil ise değişikliğin dikkate alınması gerekir. Bazı analizörler, özellikle kızılötesi ve ultraviyole, atmosfer basıncının ve ortam sıcaklığının okumayı etkilemesine izin verir, ancak daha sonra bunu elektronik olarak düzeltir. Ancak, birçok gaz kromatograf cihazı dahil olmak üzere birçok analizör, bu dalgalanmaları düzeltmez. Bu, hesaplamalar sırasında dikkate alınması gereken bir durumdur.
Doğrulama ve Kalibrasyon
Kalibrasyon için en iyi yöntem, istatistiksel yorumlama ile birlikte otomatik bir düzenli doğrulama sistemi kullanan bir yöntemdir. Doğrulama, analizörün hedefte olup olmadığını belirlemek için düzenli zaman aralıklarında kontrol edilmesi sürecidir. Ayarlama yapılmaması dışında kalibrasyonla aynı süreçtir.
Sonuç
Kalibrasyon önemli bir süreçtir ve analitik sistemlerde mutlak bir gerekliliktir, ancak bu sürecin düzgün bir şekilde gerçekleştirilmesi için özen gösterilmelidir. Operatör, kalibrasyon gazının sisteme en iyi şekilde nasıl sokulacağını ve gaz analizörlerinde atmosferik dalgalanmaların nasıl kontrol edileceğini anlamalıdır. Ayrıca, operatör kalibrasyonun sınırlamalarını - hangi sorunları ele alabileceğini ve hangi sorunları çözemeyeceğini - ve tek kalibrasyonlara dayalı olarak analiz cihazında ne sıklıkta yapılan ayarlamaların hataya yol açtığını anlamalıdır. Proses analizörü otomatikleştirilmiş bir sistemle düzenli olarak doğrulanırsa ve istatistiksel bir analiz bunu doğruladığında uygun şekilde kalibre edilirse, kalibrasyon olması gerektiği gibi çalışacak ve analizörün doğru ölçümler sağlamasını sağlamada önemli bir hizmet sağlayacaktır.
Elite Gaz Teknolojileri Kalite Kontrol Laboratuvarı 2016 Mart Ayı itibariyle TS EN ISO/IEC 17025 sertifikalı akredite kalibrasyon laboratuvarı olarak TÜRKAK tarafından onaylanmıştır. Kapsam içi veya kapsam dışı tüm gaz analizörleri için, akredite laboratuvarımızda, kontrollü atmosferik ortamda ihtiyaca göre belirlenecek parametrelerde kalibrasyon/doğrulama hizmeti verilmektedir. Cihazları, aşağıdaki parametrelerde ürettiğimiz izlenebilir akredite gazlarımız ile TS EN ISO/IEC 17025 standardına göre akredite olarak kalibrasyonları yapılarak sertifikalandırabilmektedir.
• Azotoksit (NO)
• Karbonmonoksit (CO)
• Kükürtdioksit (SO2)
• Oksijen (O2)
• Propan (C3H8) (N2 veya hava içerisinde)
• Karbondioksit (CO2)
Kalibrasyon hizmetinde kullandığımız gazlarımızı TS EN ISO/IEC 17025 kapsamında hazırlamakta ve izlenebilirliğini sağlayarak sertifikalandırmaktayız.
Detaylı bilgi için akreditasyon kapsamımızı inceleyiniz.
Kapsam dışı kalibrasyon hizmetlerimiz için bilgi isteyiniz.